Ezagutu Urola Bailara

Paraje ikusgarriaz inguraturiko herria da Aizarnazabal, mendeetan zehar bere izaerari eutsi diona. Landa eramuan kokaturiko herri industriala, kultur ondare aberatsa du ere, esaterako, Zubi Zaharra, Gipuzkoan sei arku dituen bakarra eta garrantzi historiko handia duena, aspaldian Zestoa eta Aizarnazabaleko hainbat baserrien arteko bidea lotzen zuen. San Migel eliza, Etxabe Jauregia eta Etxabe Goikoa baserriak ere bisita merezi duten eraikinak dira.

Eusko Jaurlaritzak kultura ondasun izendatu zuen 2005ean Azkoitiko hirigunea. Monumentu multzo garrantzitsua du hirigune historikoan, besteak beste Intsausti jauregia, Floreaga jauregia, Idiakez edo Etxe Beltza, Balda dorretxea eta Jasokundearen parrokia. Abanguardiako arkitektura - multzo paregabea osatzen duten Jorge Oteiza Frontoiek artistaren lana eta herriko tradizio pilotazalea bateratzen dute.

Izarraitz mendikatearen magalean aurkitzen den herri euskaldun honetan jaio zen Loiolako Inazio deuna. Bertan aurkituko ditugu haren omenez eraikitako santutegia eta Inaziotar Bidearen hasiera puntua. Herrigunean Burnibidearen Euskal Museoa, Sebastian Donearen eliza nagusia eta erdi aroko gune historikoa kokatzen dira eta inguruko paisaia, ibilbide eta naturgune paregabeek are erakargarriagoa egingo dute egonaldia.

Eskualdeko udalerririk altuena da Beizama, 485 metrora kokatua. Basoz eta mendiz inguratuta bizi dira bertako 175 herritarrak. Beasain, Albistur, Bidegoian, Errezil eta Azpeitia ditu herri-mugakideak. Ondare kultural eta historikoari dagokionez, San Lorentzo eta Soledadeko Andra Mariaren baselizak nabarmentzen dira. Baita herrigunean dauden udaletxea eta San Pedro parrokia ere. Gainera, errotak, hare-harrobiak eta ikaztegien arrastoak aurki daitezke inguruko mendietan.

Izen berdina duen fruituak egiten du famatu Ernio mendiaren babesean kokatzen den herri hau. Errezil, Gipuzkoako balkoia ere deitua, harriz egindako etxe multzoak duen herriguneaz eta inguru paregabeez osatutako udalerria da. 600 biztanle inguru bizi dira, Arzallus, Erdoizta, Ezama, Ibarbia, Leta eta Argisain auzoetan barreiatuta.

Azken bi mendeetan ospetsu egin duen ur termalen gotorleku da Zestoa, 1804tik irekia dagoen bainuetxeari esker. Hala ere, herriaren fama areagotu duen beste “efemeride” bat ere badugu, Idiakaitz eta Ekaingo kobazuloen aurkikuntza, euren erreplika Ekainberri museoan aurki dezakegularik. Zestoa Izarraitz mendilerroaren magalean kokatua dago. Herriko monumentuei dagokionez, erdigunean nabarmentzekoak dira Portalekoa, Lizenziadokua eta Arretxe etxeak. Inguruetan berriz, XVI. mendeko Lili jauregi gotikoa bisitatzea merezi du.

Urola ibaia itsasoratzen da bertan, bailarari izena ematen diona alegia. Balio geologiko itzela duen itsaslabarra du Zumaiak, Flysh izeneko fenomeno bereziari esker. Algorri Interpretazio Zentroak Zumaiako natur ondarea ezagutzeko aukera ematen du, ekosistema desberdinak eta ondare geologikoa ulertzeko erakusketari esker. Gipuzkoako kostaldeko leku pribilegiatu batean kokatuta, Urola eta Narrondo ibaiek bat egiten duten badian, eraikin interesgarriak aurki ditzazkegu: San Pedro parrokia, Zumaia eta Ubillos jauregiak, eta Olazabal eta Goikotorre etxeak.